تابعیت شرکت های تجارتی

تابعیت شرکت های تجارتی

تابعیت، رابطه ای سیاسی است که فردی و یا چیزی را به دولتی مرتبط می سازد به طوری که حقوق و تکالیف اصلی وی از همین رابطه ناشی می شود مانند تابعیت هر کس نسبت به دولت متبوع و تابعیت کشتی و هواپیما. تابعیت می تواند به صورت ایقاع ویا عقد باشد

تابعیت، عبارت است از رابطه سیاسی و معنوی که اشخاص اعم از حقیقی و یا حقوقی را به دولت مشخص مرتبط می سازد و در نتیجه آن شخص و دولت از حقوق و تکالیف متقابل برخوردار می شوند.

تابعیت یک رابطه حقوقی است، زیرا از آثار حقوقی مثل حقوق و امتیازات در نظر گرفته شده در قوانین و مقررات آن کشور برخوردار خواهد بود. همچنین یک رابطه سیاسی است چرا که ناشی از قدرت و حاکمیت دولتی است که شخصی را از خودش می داند.

فارغ از مباحث حقوقی مرتبط به حقوق بین الملل و تابعیتهای اکتسابی و مضاعف و رابطه و تفاوت های تابعیت با ملیت، شناسایی و اختصاص تابعیت شرکت های تجارتی یکی از آثار مهم ثبت می باشد. لذا از این جهت که رسميت تابعیت شرکت های تجارتی توسط مراجع ثبتی اعلام می گردد شناخت معیارها و مؤلفه های تشخیص تابعیت در نظام های حقوقی بسیار حائز اهمیت می باشد. با لحاظ اثرات و مبانی حقوقی، شناسایی و تعیین تابعیت شرکت های تجارتی بنا به دلایل ذیل ضروری می باشد:

١. تعيين تابعیت ثبت شرکت تجارتی مشخص می کند که آیا تشکیل، طرز کار یا انحلال شرکت، به موجب قانون کشور متبوع شرکت صحیح بوده است.

۲. در بسیاری موارد، قانون گذاری داخلی امتیازاتی برای اتباع یک کشور مقرر می کند.

٣. دولت ها در صورتی مکلف اند از شرکتی حمایت دیپلماتیک کنند که آن شرکت، تابعآنها باشد.

۴. از نظر مالیاتی نیز تشخیص شرکت های خارجی و ایرانی حائز اهمیت می باشد.

۵. در اغلب کشورها، شرکت های خارجی در صورتی می توانند فعالیت اقتصادی داشته باشند که به آنها اجازه مخصوصی داده شود.

۶. هرگاه شرکت، خارجی تلقی گردد، مقررات ارزی در انتقال ارز به خارج از کشور محل شرکت، برای او شرایط آسان تری قائل خواهند بود. .

با ذکر اهمیت موضوع، مطابق ماده یک قانون راجع به ثبت شرکت ها مصوب ۱۳۱۰ هر شرکتی که در ایران تشکیل و مرکز اصلی آن در ایران باشد، شرکت ایرانی محسوب می گردد. لذا تابعیت این شرکت ها با معیار اقامتگاه در نظر گرفته می شود. بر طبق ماده ۵۹۱ قانون تجارت، اشخاص حقوقی تابعیت مملکتی را دارند که اقامتگاه آنها در آن مملکت است، لذا شرکتی در ایران تشکیل شده و مرکز اصلی آن هم در ایران است چنین شرکتی ایرانی است، اما چنان چه شرکتی در خارج تشکیل شده و مرکز اصلی آن هم در خارج است چنین شرکتی خارجی محسوب می گردد.

در خصوص تغییر تابعیت شرکت سهامی نیز در ماده ۹۴ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت بیان شده است که هیچ مجمع عمومی نمی تواند تابعیت شرکت را تغییر بدهد و در ماده ۱۱۰ قانون تجارت نیز در خصوص شرکت با مسئولیت محدود اعلام شده است، شرکاء نمی توانند تابعیت شرکت را تغییر دهند مگر به اتفاق آراء. و البته در حقوق تجارت آیا این که اشخاص حقوقی همانند اشخاص حقیقی دارای تابعیت می باشند جای تأمل داشته و هرچند تابعیت اشخاص حقوقی در قوانین و مقررات پذیرفته شده است، اما شناسایی تابعیت در برخی از موارد از جمله شرکت ها چند ملیتی دشوار می باشد.

شرکت های چند ملیتی متشکل از یک شرکت مادر و تعدادی شرکت فرعی وابسته در کشورهای مختلف است و غالبأ این گونه شرکت ها از قدرت اقتصادی فوق العاده ای برخوردارند؛ مانند آی بی ام، نستله، جنرال الکتریک. همچنین شرکت بین المللی به شرکتهایی گفته می شوند که در قالب های معین و طبق ضوابط مشخص در یک محدودة صنعتی و تجاری مشخص مانند اروپا (و در تمام کشورهایی که جزء آن محدوده هستند قابل تشکیل بوده و می توانند در آن قلمرو به فعالیت بپردازند. این شرکت ها تابع قانون ملی مشخصی نیستند و معمولا توسط معاهدات بین المللی ایجاد می شوند؛ مانند بانک بین المللی مسئله مهمی که در خصوص شرکت های چند ملیتی و بین المللی ما می شود نحوه تشکیل و ثبت و تابعیت آنها است .

کلیه ی حقوق متعلق به ثبت بازرگان است