نظام تشکیل شخصیت حقوقی شرکت های تجارتی

نظام تشکیل شخصیت حقوقی شرکت های تجارتی

هر چند بر طبق قوانین و مقررات مربوطه، شرکت های تجارتی ملزم به ثبت نزد مرجع ثبت شرکت ها می باشند، لكن زمان تشکیل شرکت در حقوق ایران به طور مصرح بیان نشده است. درخصوص نظام تشکیل شرکت های تجارتی نظرات مختلفی وجود دارد. بر اساس نظر برخی از اساتید شخصیت حقوقی شرکت ها پس از ثبت نزد مرجع ثبت شرکت ها بوجود می آید و برخی دیگر از قواعد و اصول دیگری پیروی می نمایند.

یکی از تکالیف اصلی مراجع ثبت شرکت ها، اعلام تأسیس انواع شرکت های تجارتی می باشد که به آگهی تأسیس شرکت معروف می باشد. لذا همان طور که بیان شد در حقوق ایران نسبت به آغاز شخصیت حقوقی شرکت، موضوعی مطرح نشده است. تعیین آغاز شخصیت حقوقی شرکت از این جهت مهم است که نقطه آغاز حقوق و تعهدات شرکت را معین می کند. در واقع تا قبل از تحقق شخصیت حقوقی علی الاصول، نمی توان تعهداتی را که شرکا بر عهده گرفته اند، برعهده شرکت گذاشت، چرا که شرکتی وجود ندارد تا بتواند متعهد شود. در کشورهای اروپایی و آنگلوساکسون، برای شخصیت حقوقی نقطه آغاز زمان ثبت شرکت های تجارتی است. در فرانسه، این قاعده در مورد شرکت های تجارتی و مدنی اعمال می گردد.

مبانی تشکیل و تأسیس شرکت های تجارتی می تواند در روابط شرکاء و همچنین منابع خصوصی آنها و منافع اجتماعی تاثیرگذار باشد.

تبدیل سرمایه های شخصی شرکاء و یا سهامداران به سرمایه جمعی و برخورداری شرکت تجارتی از شخصیت حقوقی و مزایای آن مستلزم رعایت پاره ای از تشریفات است که وجه ممیز شرکت های مدنی از شرکتهای تجارتی است. این که شرکت در چه تاریخی تشکیل می شود، بستگی به نوع شرکت دارد و هر شرکتی تابع ضوابط خاصی است. در خصوص شرکتهای سهامی عام بر طبق ماده ۱۷ لایحه صلاحی قانون تجارت ( اصلاحی ۱۳۵۳/ ۱۱ / ۲۲ ) زمان تشکیل شرکت تشکیل مجمع عمومی مؤسس با رعایت مقررات قانون وقبول کتبی سمت مدیران شرکت می باشد و از این تاریخ شرکت تشکیل شده محسوب می شود.

از طرفی بر طبق ماده ۲۰ قانون مذکور برای تشکیل شرکت های سهامی خاص، عنصر تأسیس و ثبت شرکت های مذکور در نظر گرفته شده است. در خصوص شرکتهای با مسئولیت محدود، تضامنی و نسبی نیز مطابق مواد ۹۶ و ۱۱۸ و ۱۸۵ شرکت وقتی تشکیل میشود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد.

در شرکتهای مذکور حداقل میزان سرمایه و همچنین نحوه ارزیابی اموال و چگونگی پرداخت سرمایه نقدی و حداقل میزان سرمایه در قانون تجارت در نظر گرفته نشده است. در خصوص شرکتهای تعاونی نیز عبارت ثبت و تشکیل در کنار هم در نظر گرفته شده است.

جمع بین دو ماده ۱۹۵ قانون تجارت که بیان شده: (ثبت کلیه شرکتهای مذکور در این قانون الزامی و تابع جميع مقررات قانون ثبت شرکت ها است) و ماده ۵۸۳ که مقرر شده:

(کلیه شرکت های تجارتی مذکور در این قانون شخصیت حقوقی دارند) از جهت آثار و قلمرو نامشخص می باشد. بنا به نظر برخی از اساتید اطلاق این ماده نشان میدهد که قانون گذار، شرکت های تجارتی را بدون نیاز به ثبت دارای شخصیت حقوقی دانسته است

البته به نظر می رسد در اصلاح قوانین و مقررات مربوط به حقوق تجارت و یا ثبت شرکت ها می بایستی با توجه به الگوهای قانون گذاری در کشورهای پیشرفته از جمله فرانسه زمان تشکیل شرکت را زمان ثبت نزد ادارات ثبت در نظر گرفت.

کلیه ی حقوق متعلق به ثبت بازرگان است