دستور العمل تشكيل تعاونيها – مراحل تشکیل تعاونی چیست؟ – نمونه فرم های تشکیل تعاونی – شرکت تعاونی توزیع و تولید – شرکت تعاونی عام و خاص – هدف های تشکیل تعاونی چیست؟
کلیات
شرکتهای تعاونی به لحاظ نوع فعالیت به دو دسته تقسیم میشوند
الف – شرکت تعاونی تولید: شرکتی است که به منظور اشتغال اعضاء در امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دامپروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری و روستایی و عشایری و نظایر اینها فعالیت مینماید
ب– شرکت تعاونی توزیع: شرکتی است که در امور مربوط به تهیه و توزیع کالا، مسکن، خدمات و سایر نیازمندیهای اعضاء فعالیت مینماید.
تبصره– در شرکت تعاونی، تعدد نوع و موضوع فعالیت با ارائه طرح پیشنهادی مجاز است.
شرکتهای تعاونی به لحاظ عضویت به دو دسته تقسیم میشوند.
الف– شرکت تعاونی عام: شرکتی است که عضویت در آن برای همه آزاد میباشد و موسسین یا شرکت باید برای تأمین قسمتی از سرمایه اولیه و یا افزایش سرمایه شرکت سهام آنرا به عموم عرضه نمایند.
ب– شرکت تعاونی خاص: شرکتی است که عضویت در آن منحصراً برای گروهی خاص از قبیل : کارگران، کارمندان، کشاورزان، دانشجویان، ایثارگران، زنان، مشاغل خاص و نظایر اینها آزاد باشد، بدیهی است تعاونی موظف به پذیرش متقاضیان واجد شرایط بوده و از این نظر محدودیتی برای عضویت وجود ندارد.
تبصره1– در تابلوها و سربرگهای شرکتهای تعاونی ذکر عنوان «تعاونی» ضروری است و باید بطور خوانا قید شود.
تبصره2– برای واحدهای صنفی شهرستانها و برای هر واحد کارمندی و کارگری فقط یک شرکت تعاونی در هر موضوع فعالیت تشکیل میشود.
تبصره3– شرکتهای تعاونی با بیش از 500 عضو و اتحادیههایی که تعداد اعضاء تعاونیهای عضو آنها مجموعاً بیش از 2000 عضو باشد، «تعاونی بزرگ» محسوب میشوند.
در انواع شركتها و اتحاديه هاي تعاوني تعداد اعضاء در زمان ثبت و دوران فعاليت بايد طبق طرح تأسيس و تغييرات بعدي آن بوده و رعايت مورازد زير الزامي است.
الف) حداقل تعداد اعضاء در زمان ثبت و دوران فعاليت شركتهاي تعاوني نبايد از 7 نفر عضو كمتر باشد
ب) در شركتهاي تعاوني اشتغالزا كه به منظور ايجاد اشتغال توليدي يا خدماتي با استفاده از كمكهاي دولتي براي اعضاء تشكيل ميشوند . تعداد اعضاء بايستي حداقل معادل 50% مشاغل دائمي طرح تعاوني باشد.
ج) در شركتهاي تعاوني كه بدون استفاده از كمكهاي دولتي و يا با هدف سرمايه گذاري تشكيل مي شوند و حداقل 50% سرمايه گذاري طرح توسط اعضاء تأمين ميگردد. رعايت بند (ب) الزامي نميباشد.
د) حداكثر تعداد اعضاء در تعاونيهاي مسكن (تأمين مسكن اعضاء) متناسب با اهليت ( دانش و تجربه) مديران تعاوني بنابه تشخيص ادارات كل تعاون تعيين ميگردد.
هـ) رعايت تبصره 2 ماده 2 دستورالعمل تشكيل تعاونيها درخصوص تعاونيهاي فوق الذكر الزامي نميباشد.
تعيين ميزان سرمايه و ارزش سهام بعهده هيأت مؤسس تعاوني است و ميزان آن در اساسنامه مصوب ذكر خواهد شد. بدیهی است هر تعاونی وقتی تشکیل و ثبت میشود که حداقل یک سوم سرمایه آن تأدیه و چنانچه بصورت نقدی و جنسی باشد تقویم و تسلیم شده باشد.
تبصره1– در شركتهاي تعاوني سرمايهگذاري حداقل ميزان سرمايه 000/000/000/1 ريال تعيين ميگردد.
تبصره2– اعضای تعاونی مکلفند مبلغ تعهد شده سهم خود را ظرف مدت مقرر در اساسنامه که نباید از دو سال بیشتر باشد تادیه نمایند.
سهم اعضاء درتأمین سرمایه تعاونی برابر است مگر اینکه مجمع عمومی تصویب نماید که برخی از اعضاء سهم بیشتری خریداری نمایند. در این صورت حداکثر میزان سهم هر عضو نباید از 30 درصد کل سرمایه تعاونی تجاوز نماید.
اتحادیه تعاونی با عضویت شرکتهای و تعاونیهای داوطلب و با حداقل 7 عضو که دارای موضوع فعالیت واحد باشند در سطح شهرستان یا استان تشکیل میشوند.
تبصره1– شرکتهای تعاونی و اتحادیههای استانی میتوانند نسبت به تشکیل اتحادیههای مرکزی اقدام نمایند.
تبصره2– هر شرکت تعاونی میتواند فقط عضو یک اتحادیه شهرستانی، استانی و یا مرکزی باشد، در هر حال عضویت در بیش از یک اتحادیه، برای شرکت تعاونی با تعدد موضوع فعالیت بلامانع است.
تبصره3– تشکیل اتحادیه مرکزی با مجوز وزارت تعاون خواهد بود.
تبصره4– اعضای هیات مدیره اتحادیه از نمایندگان تعاونیهای عضو و به عنوان شخص حقیقی و اعضای هیات بازرس اتحادیهاز نمایندگان تعاونیهای عضو و یا سایرین تعیین میشوند.
تبصره5– حداقل تعداد اعضاء اتحاديههاي سراسري در زمان ثبت و دوران فعاليت 15 عضو تعيين ميگردد. اعضاء اتحاديههاي سراسري، اتحاديههاي استاني ميباشند.
در شرايط خاص كه تشكيل اتحاديه سراسري ضروري است و تعداداعضاء به حد نصاب نميرسد، تشكيل اتحاديه با مجوز وزير تعاون و رعايت حداقل قانوني بلامانع است.
ماده 7- برای تشکیل تعاونی، هیات مؤسس متشکل از متقاضیان حائز شرایط قانونی، نسبت به تهیه طرح پیشنهادی و تنظیم اساسنامه منطبق بر قانون بخش تعاونی، دعوت به عضویت افراد واجد شرایط و تشکیل اولین مجمع عمومی عادی جهت تصویب اساسنامه و تعیین هیات مدیره و بازرس یا بازرسان و سایر وظایف مجمع عمومی عادی اقدام مینماید.
تبصره– موسسین تعاونی باید با قوانین و مقررات تعاونیها آشنائی کافی داشته باشند و در صورت نیاز در کلاسهای آموزشی یکروزه که اداره کل تعاون استان تعیین میکند و زمان تشکیل آن حداکثر یک هفته از تاریخ تسلیم تقاضا خواهد بود شرکت نمایند.
هیات مؤسس در طرح پیشنهادی، ضرورت تأسیس تعاونی و ارائه دلایل توجیهی مبنی بر تناسب هدفهای تشکیل تعاونی با هدفها و برنامههای مصوب جمهوری اسلامی ایران با ذکر میزان سرمایه ثابت و در گردش مورد نیاز طرح، تعداد و مشخصات داوطلبان، قید میزان سهم لازم التادیه هر عضو، سوابق و مهارتهای آنان در رشته فعالیت موردنظر، نام شعبه صندوق تعاون برای افتتاح حسابهای تعاونی را ذکر نموده و با معرفی نماینده تامالاختیار (طبق فرم شماره1) به اداره کل تعاون ارائه مینماید.
تبصره1– مدارکی که هیات موسس بایستی ارائه نماید
الف– تصویر شناسنامه و مدارک تحصیلی
ب– گواهی پایان خدمت نظام وظیفه عمومی یا معافیت
ج– برگ عدم سوء پیشینه
تبصره2– کارکنان رسمی و پیمانی دولت با ارائه گواهی یا حکم کارگزینی از بند ب و ج معافند
اداره کل / اداره تعاون پس از وصول تقاضای تشکیل تعاونی و بررسی طرح پیشنهادی در مدت 5 روز نظر مثبت یا منفی خود را به هیات مؤسس اعلام و در صورت موافقت (طبق فرم شماره 2) نمونه اساسنامه و فرمهای مورد نیاز را در اختیار نماینده هیات موسس قرار خواهد داد.
هیات موسس پس از اخذ موافقنامه تشکیل باید اقدامات زیر را انجام دهد
الف– دریافت مجوز فعالیت در موضوع طرح پیشنهادی از مراجع ذیربط (در صورت نیاز به مجوز فعالیت) به نام اعضای هیات موسس تعاونی در شرف تأسیس
ب– تدوین اساسنامه پیشنهادی
ج– افتتاح حساب به نام «تعاونی در شرف تأسیس» در بانك توسعه تعاون و يا حسابي كه توسط بانك توسعه تعاون در يكي از بانكها تعيين ميگردد.
د– دعوت از افراد واجد شرایط عضویت ضمن اعلام خلاصهای از کلیات طرح و اساسنامه پیشنهادی، شرایط عضویت و مهلت پذیرش تقاضای عضویت، شماره و مشخصات حساب افتتاح شده و مبلغ لازم التأدیه هر یک از اعضاء وذکر نحوه صدور آگهیهای بعدی تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی
هـ– بررسی شرایط داوطلبان و پذیرش واجدین شرایط عضویت و دریافت گواهی واریز وجه لازم التادیه سهام آنها و صدور برگ اجازه ورود به جلسه اولین مجمع عمومی عادی
و– ارزیابی آوردههای غیر نقدی داوطلبان عضویت که متناسب و مورد نیاز طرح باشد، توسط کارشناس رسمی دادگستری و با انجام تشریفات قانونی لازم
ز– انتشار آگهی دعوت اولین مجمع عمومی عادی (طبق فرم شماره 3) با رعایت فاصله زمانی حداقل 20 روز و حداكثر 40 روز از تاریخ انتشار آگهی دعوت با تاریخ تشکیل مجمع عمومي عادي.
تبصره– در ساير مجامع عمومي كه برگزاري انتخابات در دستور جلسه نباشد، فاصله زماني تاريخ دعوت تا تشكيل مجمع عمومي ، حداقل 10 روز و حداكثر 20 روز خواهد بود
ح– ثبت نام نامزدهای تصدی سمتهای هيأت مدیره و بازرسی
ط– ارسال یک نسخه از آگهی دعوت به منظور درخواست از اداره کل/ اداره تعاون جهت معرفی ناظر در اولین جلسه مجمع عمومی عادی
ي– سایر اقدامات مربوط به برگزاری اولین مجمع عمومی عادی (طبق فرم شماره 4) تا انتخاب هیات رئیسه مجمع (رئیس، منشی، و دو ناظر) از قبیل اخذ برگه ورود به جلسه مجمع از داوطلبان و تکمیل فهرست اسامی حاضرین همراه با امضای آنان که باید تحویل هیات رئیسه شود. ضمناً در شركتهاي تعاوني بزرگ، اعضاي هيأت رئيسه مركب از 7 نفر (رئيس ،نائب رئيس، منشي و چهار ناظر) خواهد بود.
در مورد شرکتهای تعاونی عام مجوز صدور موافقت نامه تشکیل و آگهی پذیرش عضو و فروش سهام با تأئید وزارت تعاون بوده وطبق فرمهای شماره 10 و 11 عمل خواهد بود.
داوطلبان عضویت در هئیت مدیره یا بازرسی تعاونیها علاوه بر شرایط قانونی عضویت در تعاونی باید مدارک مورد نياز را ( بر اساس دستورالعمل انجمن نظارت بر انتخاب تعاونيها) حداكثر يك هفته از تاريخ انتشار آگهي يا صدور دعوتنامه تشكيل اولين مجمع عمومي به منظور بررسي شرايط احراز به هیات مؤسس تحویل نمایند.
کارکنان دولت نمیتوانندتصدی هیئت مدیره و مدیر عاملی شرکتهای تعاونی را بپذیرند مگر در تعاونیهای خاص کارکنان ادارات و سازمانهای دولتی که در آن شاغل باشند، کارکنان بازنشسته مشمول این بند نمیشوند.